Pamiątkowy medal wydany przez Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej upamiętniający pierwszego Polaka w kosmosie w 1978 r. Pierwszym i jedynym w dotychczasowej historii Polakiem, który odbył lot w kosmos był Mirosław Hermaszewski (1941 – 2022) – polski lotnik, generał brygady, pilot Wojska Polskiego.
Pamiątkowy medal Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii im. Gen. K. Kaczkowskiego z wizerunkiem patrona – Gen. Karola Kaczkowskiego, 1797-1867
wersja srebrna i brązowa
znak Mennicy Warszawskiej
Karol Maciej Kaczkowski (1797 – 1867) – polski lekarz, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, lekarz przyboczny księżnej łowickiej Joanny Grudzińskiej, pionier medycyny ratunkowej. W randze generała – naczelny lekarz armii polskiej w Powstaniu Listopadowym (1830/1831).
W 1821 ukończył studia w Wilnie, broniąc się pracą doktorską o kołtunie i powrócił do Krzemieńca jako doktor medycyny, gdzie został wykładowcą w Liceum Krzemienieckim. Rozpoczął wówczas także pracę naukową w tematach: szczepień przeciwko ospie, higieny i zdrowia fizycznego. W styczniu 1830 został profesorem Katedry Medycyny Praktycznej i Kliniki Terapeutycznej Królewskiego UW.
Po wybuchu Powstania Listopadowego, mianowany generałem sztabslekarzem armii Królestwa. Przed bitwą o Olszynkę Grochowską zorganizował nowoczesną służbę sanitarną w tym noszowych działających na polu bitwy, którzy ewakuowali rannych do lazaretów. Opiekę zapewniano także rannym żołnierzom rosyjskim, którymi opiekowali się rosyjskojęzyczni felczerzy.
Własne praktyki propagował w formie zaleceń i okólników dla lekarzy wojskowych – m.in. dezynfekcję przy pomocy chlorku wapnia. W czasie epidemii cholery po bitwie pod Iganiami, zorganizował szpitale choleryczne (izolacja choleryków od pozostałych pacjentów) m.in. w Mieni i Warszawie.
Po upadku powstania wyjechał najpierw do Elbląga, gdzie zaangażował się w zwalczanie cholery. Następnie osiadł we Lwowie. Był jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859–1868.
Po wybuchu Powstania Styczniowego (1863 r.), mimo podeszłego wieku, został zesłany z Odessy, gdzie przebywał na leczeniu, do Wałujek w Gubernii woroneskiej. Wiosną 1867 r. uzyskał pozwolenie opuszczenia Gubernii pod warunkiem stałego zamieszkania w Chersoniu, dokąd przybył w lipcu i zmarł we wrześniu tegoż roku.
Pamiątkowy medal wydany z okazji 40. lecia Kliniki Chirurgii Urazowej, Polowej i Ortopedii Szpitala Klinicznego Wojskowej Akademii Medycznej, 1950 – 1990 oraz na pamiątkę VII Konferencji Ortopedów Wojska Polskiego, która odbyła się w Łodzi we wrześniu 1990 r.
Medal sygnowany AN i znakiem Mennicy Warszawskiej
Poszukiwany przez kolekcjonerów ciekawy medal wydany w 1973 r. przez Mennicę Państwową dla Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi, wg. projektu Józefa Miszteli (sygnatura JM)
brąz srebrzony
średnica: 7 cm
Pamiątkowy lub uznaniowy medal z wizerunkiem gen. Bolesława Szareckiego (1874-1960) wydany przez Centralny Szpital Kliniczny Wojskowej Akademii Medycznej im. gen. Bolesława Szareckiego w Warszawie;
dwie wersje: złoty i srebrny
średnica: 7 cm
sygnatura: Edward Gorol
Pamiątkowy medal wybity z okazji 70. lat Wyższego Wojskowego Szkolnictwa Medycznego 1922 – 1992
awers: w środku widoczny zarys odznaki pamiątkowej Szkoły Aplikacyjnej Oficerów Korpusu Sanitarnego, Wojskowej Szkoły Sanitarnej, Oficerskiej Szkoły Sanitarnej, Szkoły Podchorążych Sanitarnych Centrum Wyszkolenia Sanitarnego z 1922 r.
rewers: w środku: symbol medycyny – Laska Eskulapa; po lewej stronie skróty: WSS – Wojskowa Szkoła Sanitarna (1922-1925); SPS – Szkoła Podchorążych Sanitarnych (1928 – 1939); PWL UE – Polski Wydział Lekarski (1941-1949; Francja, Szkocja, Szwajcaria, Środkowy Wschód); FWM – Fakultet Wojskowo Medyczny (1950-1958); WAM – Wojskowa Akademia Medyczna (1958 – ostatecznie zlikwidowana w 2002 r.); po prawej stronie: 1922 – 1992
Medal ku czci pierwszej kobiety – chirurga żupnego
awers: MAGDALENA BENDZISŁAWSKA VIELICIENSIS (po okręgu) na środku scena z życia Magdaleny
rewers: INTER MULIERES POLONIAE PRIMA ARTIS CHIRURGICAEPERITISSIMA A.D. 1697 PRIVILEGIO REGALI INSIGNITA (sekwencja autorstwa doc. dr Danuty Turkowskiej; w tł. : Między kobietami Polkami pierwsza w sztuce chirurgii wyróżniona przywiwilejem królewskim w roku 1697).
sygnowany: Małgorzata Kot
darowizna: prof. Zdzisław Gajda; Prezes Krakowskiego Towarzystwa Miłośników Historii Medycyny
Magdalena Bendzisławska, żyjąca na przełomie XVII i XVIII w. była ewenementem na skalę światową i pierwszą w Polsce kobietą chirurgiem, znaną z imienia i nazwiska. Niestety niewiele o niej wiemy – w 1850 r. ogromny pożar Krakowa zniszczył m.in. archiwalia miejskie. Prawdopodobnie jedyną zachowaną wzmianką prasową jest notatka (przedruk) z Tygodnika Krakowskiego z 1834 r. (nr 38, s. 193) pod sensacyjnym tytułem Kobieta Chirurg. Wraz z mężem Walentym, oficjalnym cyrulikiem kopalnianym (cyrulikiem czyli chirurgiem; takie było znaczenie słowa „chirurg” do końca XVIII wieku, a nawet przez pierwszą połowę wieku XIX), mieszkała tuż przy kopalni w Wieliczce. Walenty otrzymał przywilej wykonywania zawodu w 1694 r. jeszcze od króla Jana III Sobieskiego. Mąż niestety zmarł przedwcześnie zostawiając Magdalenie zakład i niezbędne narzędzia w spadku. Tradycyjnie w takiej sytuacji, wdowa po cyruliku zatrudniała czeladnika, który przejmował obowiązki. Jednak ambitna Magdalena postanowiła poprowadzić go sama. Przez trzy lata asystując mu przy zabiegach chirurgicznych i dentystycznych przeszła wszystkie szczeble wtajemniczenia i dysponowała niezbędną wiedzą do samodzielnej działalności. Magdalena potrzebowała jednak oficjalnej zgody króla. W końcu doceniono jej wyjątkowe umiejętności i wiedzę. 6 października 1697 r. dostała prawo do wykonywania zawodu na mocy dyplomu królewskiego wydanego przez ówczesnego władcę Augusta II Mocnego. W przywileju przyznano, że jest „chirurgiem w swym rzemiośle doskonałym” i ma prawo, wiedzę i umiejętności, by przejąć obowiązki lekarza żupnego. Rok później, korzystając z obecności w kopalni Komisji Wizytującej, wystąpiła o potwierdzenie prawa do wykonywania zawodu. Przedłożyła dwa przywileje: zmarłego męża i swój na podstawie, którego Komisja przyznała jej prawa i przywileje członka Cechu Cyrulików. Zgodnie z cechową tradycją Magdalena złożyła przyrzeczenie według roty, musiała także okazać komplet narzędzi: pudło z brzytwami, nożycami, grzebieniami, kleszcze do zębów, szczypczyki stomatologiczne, słój z pijawkami i inne oraz wykazać się umiejętnością wykonywania maści, opatrunków i znajomością anatomii i stosowania leków. W praktyce Magdalena obok czynności chirurgicznych, podejmowała też czynności dentystyczne i okulistyczne: usuwała zaćmę i ciała obce z oka, unieruchamiała złamania, usuwała zęby, opatrywała rany i puszczała krew.
Jej pamięci poświęcony jest medal – zaprojektowany przez Małgorzatę Kotównę i wykonany w jej krakowskiej pracowni – jest hołdem dla wszystkich kobiet, które sprawdziły się w chirurgii, przez długie lata zastrzeżonej jedynie dla mężczyzn. Medal jest wręczany od 2011 r. na głębokości 135 metrów pod ziemią, w komorze Jezioro Wessel – jednej z najpiękniejszych komór solnego labiryntu Uzdrowiska Kopalnia Soli „Wieliczka”.
Laureatki medalu: prof. Jadwiga Stypułkowska (2011 r.), prof. Małgorzata Zaleska, dr Maria Panaś, prof. Grażyna Wyszyńska-Pawelec oraz dr Elżbieta Róg-Grochowska – po raz pierwszy – chirurg dziecięcy (2022 r.).
Więcej o kobietach-chirurgach na stronie: https://izba-lekarska.org.pl/images/PM/marzec2023/24/
Jubileuszowy medal z wizerunkiem Ludwika Rydygiera (1855-1920), założyciela i Prezesa TChP, wydany przez Towarzystwo Chirurgów Polskich z okazji 100. lecia Towarzystwa, Kraków 1989 r.
sygnowany: Edward Gorol
na rewersie, po lewej stronie numer 38
Ludwik Antoni Rydygier (1850 – 1920) – polski lekarz, chirurg, profesor doktor medycyny, generał brygady Wojska Polskiego; Obrońca Lwowa.
W latach 1869–1873 studiował medycynę najpierw w Krakowie, a później na uniwersytecie w Greifswaldzie. Dyplom lekarza uzyskał 8 grudnia 1873 roku, a pracę doktorską obronił w lutym 1874 roku.
W 1887 roku objął katedrę chirurgii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W 1897 otrzymał propozycję objęcia stanowiska kierownika nowej katedry i kliniki chirurgii Uniwersytetu Lwowskiego. W latach 1901/1902 był rektorem Uniwersytetu Lwowskiego.
W 1889 roku zorganizował pierwszy w Polsce zjazd chirurgiczny. Zjazdy te w 1921 dały początek Towarzystwu Chirurgów Polskich.
Wychował wielu znakomitych chirurgów, przyszłych profesorów. Był wybitnym chirurgiem, odznaczył się jako świetny operator, inicjator nowych metod, utalentowany organizator. Niektóre wprowadzone przez niego metody operowania żołądka, raka odbytnicy, amputacji, kardiochirurgii, ortopedii, chirurgii plastycznej, urologii – są stosowane do dziś. W 1880 roku przeprowadził pierwszy w Polsce (a drugi na świecie) zabieg wycięcia odźwiernika z powodu raka żołądka, a w 1881 pierwszy w świecie zabieg resekcji żołądka z powodu owrzodzenia. W 1884 wprowadził nową metodę chirurgicznego leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy za pomocą zespolenia żołądkowo-jelitowego. Rydygier był autorem (1900) oryginalnej metody usuwania gruczolaka gruczołu krokowego i wielu innych technik operacyjnych.
W czasie I wojny światowej kierował szpitalem wojskowym w Brnie. Po zakończeniu wojny powrócił do Lwowa. Walczył w jego obronie przed Ukraińcami w listopadzie 1918. W trakcie walk o Lwów włączył się w tworzenie służb medyczno-sanitarnych Wojska Polskiego. Został do niego przyjęty w stopniu generała podporucznika. W 1920 rozpoczął organizowanie szpitali wojskowych. Był szefem sanitarnym Dowództwa Okręgu Generalnego „Pomorze” oraz Konsultantem i naczelnym chirurgiem Dowództwa „Wschód”.
Zmarł nagle na zawał serca 25 czerwca 1920 roku. Został pochowany początkowo na cmentarzu Łyczakowskim; szczątki przeniesiono później do kwatery dowódców na Cmentarzu Obrońców Lwowa.
Więcej na stronie: https://izba-lekarska.org.pl/images/PM/lipiec-sierpien2022/24/
Pamiątkowy medal wybity z okazji 52 Zjazdu Towarzystwa Chirurgów Polskich, który odbył się we wrześniu 1985 r. w Gdańsku
Pamiątkowy medal wybity z okazji LI Zjazdu Towarzystwa Chirurgów Polskich, który odbył się w Łodzi w dniach 19-21 września 1983 r.
Medal w etui: na przykrywce w złotym kartuszu napis: LI Zjazd TChP Łódź 1983 r.
