Kategoria: Zasłużeni w medycynie

Medal upamiętniający Tytusa Chałubińskiego – współtwórcę Towarzystwa Tatrzańskiego; prekursora polskiego klimatolecznictwa. Dzięki jego staraniom Zakopane zyskało pod koniec XIX wieku status stacji klimatycznej jako kurort wspomagający leczenie chorób płucnych.

Wydany przez Polskie Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze z okazji Zjazdu Krajowego w 1985 r.

sygnowany: Mennica Państwowa 1985 r.

projekt: W. Majdewicz; wykonanie: Stanisława Wątróbska – Frindt

Tytus Chałubiński (1890 – 1889) – lekarz, lekarz, profesor patologii, botanik (briolog), działacz społeczny i polityczny, filantrop, wykładowca akademicki, filozof medycyny, taternik i miłośnik przyrody, powstaniec węgierski, pisarz. Jako pierwszy lekarz pochodzenia polskiego zdobył międzynarodową sławę i poważanie; uznawany za najwybitniejszego Polaka drugiej połowy XIX w. Współtwórca Towarzystwa Tatrzańskiego; prekursor polskiego klimatolecznictwa. Dzięki jego staraniom Zakopane zyskało pod koniec XIX wieku status stacji klimatycznej jako kurort wspomagający leczenie chorób płucnych. Medycynę studiował w latach na Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie, później na Uniwersytecie Dorpackim i na Uniwersytecie Juliusza i Maksymiliana w Würzburgu, gdzie uzyskał dyplom lekarza. Od roku 1845 mieszkał w Warszawie, gdzie rozpoczął praktykę lekarską w Szpitalu Ewangelickim. Prowadził także praktykę prywatną, cieszącą się ogromną popularnością. W 1856 roku został ordynatorem w Szpitalu Dzieciątka Jezus – największym w Warszawie. Złożywszy wymagane egzaminy, w roku 1846 Tytus Chałubiński podjął pracę lekarską w Warszawie, przyjmując chorych we własnym gabinecie oraz w Szpitalu Ewangelickim. Szybko stał się sławnym lekarzem, zarówno dzięki swojemu talentowi (zwłaszcza w dziedzinie diagnostyki), jak i chęci do bezinteresownego wspierania potrzebujących. Ponieważ wystarczały mu dochody z prywatnej praktyki, całą pensję szpitalną przeznaczał na potrzeby chorych. Brał intensywny udział w pracach Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, wygłaszając odczyty i dyskutując nad nowymi teoriami. Dowodził przydatności w medycynie patomorfologii, będącej wówczas bardzo nowoczesną nauką, a także badań fizykalnych; zachęcał do wstrzemięźliwości w jedzeniu i rezygnacji z używania lekarstw, których skuteczność nie jest dowiedziona; sprzeciwiał się stosowaniu opioidów z wyjątkiem stanów terminalnych. Polecał wywoływanie wymiotów żółciowych we wczesnej fazie przebiegu cholery; choć obecnie metoda ta jest uważana za bezpodstawną, osiągał z nią wyjątkowo dobre w swoich czasach rezultaty kliniczne.

Medal upamiętniający inicjatora I Zjazdu Polskich Historyków Medycyny w 1924 r. i założyciela Krakowskiego Towarzystwa Miłośników Medycyny.

awers: wizerunek z odręcznym podpisem Wł Szumowski (1857-1954)

rewers: napis: CATHEDRA PHILOSOPHIAE MEDICINAE DOCTRINAE A MICHEL-AUGUSTIN THOURET PARISIIS EXCOGITATAE A WŁASDYSŁAW SZUMOWSKI PRIMUM CRACOVIAE A. 1920 INSTITUTA EST (tł.: Myśl Michela-Augustina Thoureta powołania katedry filozofii medycyny w Paryżu, została zrealizowana w 1920 r. przez Władysława Szumowskiego w Krakowie)

sygnowany: Małgorzata Kot

darczyńca: prof. Zdzisław Gajda, Prezes Krakowskiego Towarzystwa Miłośników Historii Medycyny

Władysław Szumowski (1875 -1954) – lekarz, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek PAU (od 1938 r.), historyk medycyny i filozof. Absolwent Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu w Petersburgu, Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1899 r.)  oraz Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu we Lwowie. W 1906 r. Wydział Lekarski Uniwersytetu Lwowskiego nadał mu tytuł doktora wszechnauk lekarskich. Od 1908 roku prowadził regularne, nadobowiązkowe wykłady z historii medycyny.  Od 1917 roku pełnił funkcję naczelnego lekarza w Polskim Komitecie Pomocy Sanitarnej. W 1918 podjął pracę w randze radcy ministerialnego Ministerstwa Zdrowia w Warszawie. W 1920 roku objął nowo powstałą Katedrę Historii i Filozofii Medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim jako jej profesor zwyczajny. W 1924 roku Szumowski był inicjatorem pierwszego Zjazdu Polskich Historyków Medycyny. W rok później jego staraniem powołano do życia Krakowskie Towarzystwo Miłośników Medycyny. W roku akademickim 1938/1939 powierzono mu godność dziekana Wydziału Lekarskiego UJ. Aresztowany w 1939 r. przez Niemców w trakcie Sonderaktion Krakau i wywieziony do obozu w Sachsenhausen, z którego został zwolniony w 1940 r.  W 1945 roku powrócił na katedrę, starając się przywrócić jej przedwojenny status. Do 1953 roku był prezesem Komisji Klasyków Przyrodoznawstwa i Medycyny Polskiej Akademii Umiejętności

Medal upamiętniający pierwszego profesora historii medycyny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

sygnowany: Małgorzata Kot

prostokąt 84 x 81 mm

darczyńca: prof. Zdzisław Gajda, Prezes Krakowskiego Towarzystwa Miłośników Historii Medycyny

Józef Oettinger (1818 – 1895) – lekarz chirurg pochodzenia żydowskiego, historyk medycyny i filozof. Był jednym z pierwszych polskich naukowców zajmujących się historią medycyny. Prowadził wykłady w klinikach okulistycznej i lekarskiej oraz w Collegium Novum. 18 lutego 1873 roku, jako pierwszy starozakonny, otrzymał tytuł profesora na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z powodu jego znanej patriotycznej postawy, władze austriackie nie wyraziły przy tym zgody na profesurę rzeczywistą, a jedynie nadzwyczajną i bezpłatną. Autor około 50 opublikowanych prac, głównie z zakresu historii medycyny i biografistyki, współzałożycielem i redaktorem pisma „Przegląd Lekarski”, tłumaczem dzieł Hipokratesa, współzałożycielem Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego, członkiem między innymi Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Towarzystwa Lekarzy Polskich i Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, członkiem nadzwyczajnym Akademii Umiejętności. Radny miejski w Krakowie, kawaler Orderu Franciszka Józefa.